Bewustwordingscampagne overstromingen

In de praktijk hebben Nederlanders weinig zorgen over een dergelijk rampenscenario en zijn ze daardoor onvoldoende voorbereid op een eventuele overstroming.

Dat moet veranderen, vinden het Rode Kruis en minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur. Ruim 80 procent van de Nederlanders maakt zich geen zorgen over een eventuele overstroming, bleek uit een onderzoek eerder deze week van de hulporganisatie.

''Mensen realiseren zich onvoldoende dat ze zichzelf dan langere tijd moeten kunnen redden in de kou en regen als alles onder water staat’’, zegt woordvoerder Merlijn Stoffels van het Rode Kruis over de uitkomsten van het onderzoek. Hieruit blijkt onder andere dat Nederlanders vaak niet de juiste spullen in huis hebben om voorbereid het dak op te gaan als het zover is en het daar dan voor langere tijd moeten kunnen uithouden.

Slechts 10 procent van de Nederlanders heeft bijvoorbeeld lucifers in een waterdichte verpakking in huis en zo’n 70 procent van de mensen heeft onvoldoende schoon drinkwater. Ongeveer 20 procent van de ondervraagden weet überhaupt niet wat te moeten doen bij een overstroming.

Zeeland
Bewustwording lijkt ook alles te maken te hebben met ervaring. Veel Zeeuwen zijn zich na de Watersnoodramp in 1953 vanzelfsprekend zeer bewust van wat zich dan afspeelt, denkt voormalig directeur van het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk, Jaap Schoof. Tegelijkertijd leeft niemand in angst, vermoedt hij. In de jaren na '53 hadden veel mensen op Schouwen-Duiveland een bootje op zolder liggen, voor het geval dat, zo wilde het verhaal onder de bevolking. ''Dat was toen misschien zo, maar dat is allang niet meer’’, denkt Schoof. ''Bovendien haal je met een bootje niet zoveel uit als alles onder water staat. Er steekt te veel uit het water waardoor ieder klein bootje zinkt en dan ben je alsnog nat.’’ Desalniettemin denkt hij wel dat Zeeuwen en mensen die langs rivieren wonen zich meer bewust zijn van een eventuele overstroming of dijkdoorbraak dan mensen in bijvoorbeeld het noorden van Nederland.

Noodpakket
De minister en het Rode Kruis willen dat meer Nederlanders zich niet alleen bewust worden van een dergelijk rampenscenario, maar ook dat ze voorzorgsmaatregelen nemen, zoals de aanschaf of het zelf samenstellen van een noodpakket. Uit het onderzoek kwam weliswaar naar voren dat mensen wel weten dat ze in het zicht van het wassende water wel naar het dak moeten, maar dan ben je nog niet gered. ''Op zichzelf een goede oplossing, maar dan moeten mensen wel beschikken over een warmhouddeken en genoeg voedsel en water", aldus Stoffels. ''Mensen realiseren zich onvoldoende dat ze zichzelf enkele dagen moeten kunnen redden onder natte en vaak koude omstandigheden." De minister hamert vooral op bewustwording en zelfredzaamheid, onder meer via de website overstroomik.nl. Daarop worden mensen in no time bewust gemaakt van de gevolgen van een overstroming in de eigen regio, plaats en straat. ''We wonen op zich in de veiligste delta van de wereld, waardoor de kans erg klein is dat er iets misgaat, maar de gevolgen zijn groot als dat wel het geval is", stelt ze.

Zelfredzaamheid
Zorgwekkend in het onderzoek is volgens het Rode Kruis dat ''slechts een enkeling’’ zich bij een overstroming bekommert om mensen in de omgeving die zichzelf niet zo goed kunnen redden, terwijl juist zij het meest kwetsbaar zijn. ''In Nederland zijn zo’n 3,3 miljoen mensen verminderd zelfredzaam. Het Rode Kruis heeft speciale cursussen ontwikkeld om deze groep beter voor te bereiden op noodsituaties’’, aldus Stoffels. ''Als geen mens mij komt helpen, verzuip ik. Om boven te komen moet er stroom zijn voor de traplift. En die gaat tot de tweede woonlaag dus de derde woonlaag word al moeilijk’’, reageerde één van de hulpbehoevenden die aan het onderzoek meedeed. Het Rode Kruis roept daarom Nederlanders op om nu al na te denken wie ze in de directe omgeving kunnen helpen in een noodsituatie.

Hogergelegen gebieden
Noodpakketten zijn net als een EHBO-trommel overal te koop. Geadviseerd wordt om in ieder geval een pakket samen te stellen met daarin voedsel voor minimaal drie dagen en 9 liter water per persoon. Het noodpakket moet verder bestaan uit onder andere een warmhouddeken, een EHBO-set, een zaklamp, lucifers, waxinelichtjes en een waarschuwingsfluitje. Ook een radio is handig, om naar de rampenzender te kunnen luisteren. Ook wordt aangeraden vooraf te kijken wat vluchtroutes zijn naar hoger gelegen gebieden. Dat is de beste kans om zoveel mogelijk mensen uit een overstromingsgebied te evacueren.